Μπορεί μία ισχυρή ηλιακή καταιγίδα να επηρεάσει την ανθρώπινη υγεία; Τι λένε ειδικοί
Πέραν από τις εντυπωσιακές εικόνες από το Βόρειο Σέλας, πολλοί αναρωτιούνται αν η ακτινοβολία από τον Ήλιο μπορεί να επηρεάσει και τον άνθρωπο.
Ανησυχία έχει προκαλέσει η προειδοποίηση της NASA και της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA) των ΗΠΑ για μια ισχυρή ηλιακή καταιγίδα που ήδη επηρεάζει τη Γη, προκαλώντας γεωμαγνητικές διαταραχές και ραδιοφωνικές παρεμβολές. Πέρα από τις τεχνικές επιπτώσεις, ένα ερώτημα που επανέρχεται συχνά είναι κατά πόσο τέτοια φαινόμενα μπορούν να επηρεάσουν την ανθρώπινη υγεία.
Πέραν όμως από τις απόκοσμες και πανέμορφες εικόνες που βγαίνουν στο «φως» από το εντυπωσιακό Βόρειο Σέλας, το οποίο έχει προκαλέσει η γεωμαγνητική καταιγίδα, πολλοί αναρωτιούνται αν η ακτινοβολία από τον Ήλιο μπορεί να επηρεάσει και τον άνθρωπο.
Τι είναι μια ηλιακή καταιγίδα
Οι ηλιακές (γεωμαγνητικές) καταιγίδες προέρχονται από εκρήξεις πλάσματος και μαγνητικών πεδίων στην επιφάνεια του Ήλιου, γνωστές ως ηλιακές εκλάμψεις. Αυτές οι εκλάμψεις εκτοξεύουν σωματίδια υψηλής ενέργειας στο Διάστημα, οι οποίες όταν κατευθύνονται προς τη Γη, μπορεί να προκαλέσουν γεωμαγνητικές καταιγίδες που επηρεάζουν δορυφόρους, επικοινωνίες, GPS και ηλεκτρικά δίκτυα.
Στην τρέχουσα περίπτωση, οι εκλάμψεις είναι κατηγορίας G4 (σοβαρή), δηλαδή από τις ισχυρότερες που μπορεί να καταγραφούν. Ωστόσο, η Γη προστατεύεται από το μαγνητικό της πεδίο και την ατμόσφαιρα, που απορροφούν τη μεγαλύτερη ποσότητα ακτινοβολίας, εμποδίζοντας οποιαδήποτε άμεση επίδραση στους ανθρώπους.
Υπάρχει κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία;
Σύμφωνα με τη NASA, «η επιβλαβής ακτινοβολία από μια ηλιακή έκλαμψη δεν μπορεί να διαπεράσει την ατμόσφαιρα της Γης ώστε να επηρεάσει φυσικά τους ανθρώπους στην επιφάνεια». Οι συνέπειες, τονίζει, είναι κυρίως τεχνικές – διακοπές στο GPS, στα δίκτυα επικοινωνίας ή στο ρεύμα.
Όπως αναφέρεται σε άρθρο του health.com, ο επιφανής καθηγητής φυσικής Dale Gary εξηγεί ότι «παρότι η ακτινοβολία από τέτοια φαινόμενα είναι ισχυρή, απορροφάται στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας».
Οι επιπτώσεις στην υγεία, όπως πονοκέφαλοι ή αίσθημα κόπωσης, που κάποιοι αναφέρουν, δεν έχουν αποδειχθεί επιστημονικά. Εντούτοις, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι γεωμαγνητικές διαταραχές ενδέχεται να επηρεάσουν άτομα με καρδιολογικά προβλήματα, αυξάνοντας ελαφρώς τον κίνδυνο αρρυθμιών ή εμφραγμάτων σε ευαίσθητες ομάδες.
Τι λένε οι έρευνες
Παρόλ’ αυτά, δεν έχουν πειστεί όλοι ότι οι ηλιακές εκλάμψεις είναι εντελώς ακίνδυνες. Ο τομέας της επιστήμης που είναι αφιερωμένος στη διερεύνηση των συνδέσεων μεταξύ της ανθρώπινης υγείας και της ηλιακής δραστηριότητας ονομάζεται «ηλιοβιολογία». Μερικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι η σύνδεση μίας ισχυρής ηλιακής καταιγίδας με την ανθρώπινη υγεία μπορεί να έχει και αρνητικές προεκτάσεις.
Ειδικότερα, κάποιες μελέτες έχουν εντοπίσει πιθανές συνδέσεις με:
- μεταβολές στη ροή του αίματος,
- καρδιακές αρρυθμίες,
- αυξημένη αρτηριακή πίεση,
- επιληπτικές κρίσεις,
- ή αυξημένα ποσοστά καρδιακών επεισοδίων.
Ωστόσο, οι περισσότερες έρευνες καταλήγουν ότι οι επιδράσεις αυτές είναι έμμεσες και περιορισμένες, με μικρότερη ένταση από άλλους παράγοντες, όπως το άγχος ή οι καιρικές συνθήκες.
Ποιοι επηρεάζονται περισσότερο
Ορισμένοι επιστήμονες επισημαίνουν ότι οι πιλότοι ή τα πληρώματα αεροσκαφών που πετούν κοντά στους πόλους, σε μεγάλα υψόμετρα, ενδέχεται να εκτεθούν σε μεγαλύτερα επίπεδα ακτινοβολίας κατά τη διάρκεια ισχυρών γεωμαγνητικών καταιγίδων. Για αυτό, κάποιες αεροπορικές εταιρείες επιλέγουν να αλλάζουν διαδρομή όταν υπάρχει αυξημένη ηλιακή δραστηριότητα.
Για τον μέσο πολίτη όμως, οι ηλιακές καταιγίδες δεν αποτελούν απειλή για την υγεία. Οι επιπτώσεις τους είναι κατά κύριο λόγο τεχνολογικές, όχι βιολογικές. Οι ειδικοί συστήνουν απλώς προσοχή σε περίπτωση εκτεταμένων διακοπών ρεύματος ή επικοινωνίας, όπου ενδέχεται να προκύψουν δευτερογενείς κίνδυνοι, όπως ατυχήματα ή δυσκολία πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας.